| Demirci tarihi |

.
Demirci kasabasının kuruluş tarihi kesin olarak bilinmiyor.
Ancak kasabayı oluşturan ilk yerleşimin 18. yy'ın ilk yarısında (1700-1750 yılları arası) olduğu, günümüze kadar gelen rivayetlerden anlaşılmaktadır.

Buna karşın kasabanın Kapadokya bölgesinin içinde yer alması, kasabanın gerek içinde yakın dönemlere ait ören yerleri, gerekse yakınlarında antik dönemlere ait kalıntıların olması bu tarihin çok daha eskilere götürülebileceği sonucunu vermektedir.

Kasadaki ilk yerleşimin 18. yy'da olduğu rivayet edilmesine karşın, ünlü Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi (d. 1611, ö. 1683), Seyahatname adlı eserinde Aksaray'dan Kayseri'ye geçişini (17. yy'ın ortalarında) şu şekilde nakleder:

"Aksaray'dan bir menzilde Sarıatlı köyü'ne, oradan Ürgüp kazasına, sonra da Kayseri'ye geçtik."

Evliya Çelebi'nin "Sarıatlı" olarak andığı köy, (Demirci'ye uzaklığı 7 km olan) şimdiki Saratlı kasabasıdır. Bu seyahatin 17. yıl ortalarında gerçekleştiği bilgisinden sonra kıyas ile şu çıkarımda bulunabiliriz: Bahsi geçen Sarıatlı, o yıllarda kurulu bir köy idiyse, su havzasının tam ortasında olan (su havzaları, tarih boyunca yerleşim tercihinde önemli bir etken olmuştur) Demirci de, en azından o tarihte (veya çok daha öncesinde) bir yerleşim yeri olarak kurulmuş olabilir.

Burada asıl ilgilendiğimiz şey, kasaba tarihinin ne kadar eski olduğu iddiasını gütmek değil, başlangıcı ne olursa olsun kasaba tarihine dair bilgi, belge oluşturabilecek soyut ve somut verilere ulaşarak bunları ortaya koymaktır.

Kasabanın isminden de hareketle kuruluşuna dair en kuvvetli söylence şudur:

Bahsi geçen tarihlerde, Nevşehir yöresinden Hacı Ali adında mahir bir demirci gelir ve civar halkın demir işlerini yapmaya başlar. Önceleri seyyar olarak yaptığı demircilik işi, çevredeki halkın rağbet etmesiyle de daha da büyür ve Demirci Ali, bir süre sonra buraya yerleşir. Demirci Ali'nin yerleşmesi sonrası, bu demirci dükkanına işleri için sık sık uğrayan yöre halkı, nereye gittiğini ve nereden geldiğini "Demirci'ye gidiyorum / Demirci'den geliyorum." şeklinde birbirine söylerken bir kaç evden oluşan bu yerin adı artık Demirci ('den/'ye...) olmuştur.

Sonrasında arazinin sulu tarıma uygun, verimli, düz ve geniş olması ilgiyi artırır. Kısa sürede, bir köy oluşturacak kadar yerleşim başlar. Çevreden göç ile gelen ailelerin de katkısıyla köy daha da büyür. O günlerden kaldığı sanılan ören kalıntıları halen varlığını sürdürmektedir. Bu kalıntıların bulunduğu alanlar: Durganlı, Göktaş, Deller, Aşağı Göktaş, Malik, Büyük Deller, Köy Ensesi, Sarıbaba, İkitepe, Altıntaş, Geliş, Geştin ve Yazır.

Demirci köyü, 1957 yılında belde olarak kasaba tüzel kişiliğini kazanır. O günden sonra büyümeye ve göç almaya devam eden kasaba, Türkiye'nin dört bir yanına ve Avrupa ülkelerine göç de vermiştir.

Demirci Ali Usta'nın yaktığı bu ocak, şimdilerde 5.000'i aşan nüfusuyla kasabada, kasaba nüfusuna kayıtlı onbinlerce insanıyla da Türkiye'nin ve dünyanın dört bir yanında yanmaya devam ediyor.

Selam olsun bu ocağı yakanlara, tüttürenlere...

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[EK BİLGİ - ŞEREFLİ/ŞEREFLİLER]: Demirci'ye, Ankara'nın Şereflikoçhisar ilçesinden (1891'de Konya'ya, 1920'de Aksaray'a, 1933'te Ankara'ya bağlandı. Osmanlı kayıtlarındaki eski adı Koşhisar. Koçhisar'a, Balkan ve Çanakkale savaşlarında verdiği şehitlerin aziz hatırası için Atatürk tarafından 'Şerefli' -zaten bilinen bir isim olarak aşiretten hareketle- vasfının eklendiği rivayeti var.) göç eden ve kasabada 'Şerefli/Şerefliler' olarak bilinen (Şerefliler'in kasabaya göç tarihi bilinmiyor, konuyla ilgili bilgisi olanlar tarafımıza ulaştırabilirler.) ailenin bağlı olduğu Şerefli aşiretinin Koçhisar'a nereden geldikleriyse (kasabadaki aile mensuplarınca) bilinmiyor.

Ancak Osmanlı'nın son dönemi ve Cumhuriyet dönemi mütefekkirlerinden gazeteci, yazar Ziyad Ebüzziya'nın hayat hikayesinde (Gezgin Kültür, Haziran 2009, sayı 28, sayfa 65) şöyle bir bilgi yer alıyor:

"...Horasan'dan gelip Konya Koçhisar'a yerleşen Şereflu (Şerefli) aşiretinden olan aile (Ebüzziya ailesi), 1800'lerin başında İstanbul'a taşınır."

Yukarıdaki bilgiye/rivayete göre ortaya şu sonuç çıkıyor: Demirci kasabasına Koçhisar'dan gelen ve Şerefli/ler olarak bilinen ve Türkmen Şerefli (Şereflu) aşiretine mensup olan aile (aşiretiyle birlikte), Koçhisar'a Horasan'dan gelmiştir.

Nitekim, internette "Şerefli aşireti" araması da benzer sonuçları veriyor.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


[UYARI!]: Demirci tarihini kısaca anlatan bu içerik sözlü, yazılı, görsel bilgilerle daha da geliştirilmeye açıktır. Konuyla ilgili bilgi, belge sahibi olanlar tarafımıza ulaştırabilirler.